انواع ارز دیجیتال چیست؟ – بررسی کامل و اعتبار سنجی + ویدیو

از زمان ظهور بیت کوین در سال ۲۰۰۹ تا کنون بیش از ۱۸ هزار رمز ارز به وجود آمده است که در دسته های مختلفی از انواع ارز دیجیتال قرار می گیرند.

 

هر کدام از این رمز ارزها، کارایی و ویژگی های منحصر به فرد خود را دارند. با توجه به تعداد بالای ارزهای دیجیتال و کاربرد متنوع آن ها، آشنایی با تقسیم بندی های موجود به درک بهتر شما از این بازار کمک خواهد کرد.

 

دسته بندی های مختلفی برای ارز دیجیتال وجود دارد. در این مقاله از وب سایت روتیکس، تمامی انواع ارز دیجیتال را به طور کامل مورد بررسی قرار می دهیم.

 

انواع ارز دیجیتال بر حسب دارا بودن بلاکچین

 

نکته مهمی که در مورد انواع ارز دیجیتال وجود دارد این است که همه آن ها دارای بلاک چین اختصاصی نیستند. همین عامل باعث می شود که آن ها را در  دو دسته کلی کوین (Coin) و توکن (Token) طبقه بندی کنیم.

 

 

1. کوین (Coin)

 

کوین ارز دیجیتال یا همان ارز دیجیتال که با نام کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) نیز شناخته می شود، دارای بلاک چین مخصوص به خود هستند. بنابراین پروژه های بزرگتری نیز نسبت به توکن ها به خود اختصاص داده اند. به عنوان مثال، بیت کوین و اتریوم، دو مورد از اصلی ترین ارزهای دیحیتال با بلاک چین اختصاصی در بازار کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) هستند.

 

 

2. توکن (Token)

 

توکن ارز دیجیتال، معمولا بلاکچین اختصاصی ندارد و برای اجرای پروژه های خود وابسته به شبکه ها و بلاکچین های دیگر هستند. به عنوان مثال، چند هزار پروژه وابسته به قرادادهای هوشمند (Smart Contract) هم اکنون بر روی بلاکچین اتریوم اجرا می شوند؛ بدون اینکه بلاکچین اختصاصی خود را داشته باشند.

 

 

دسته بندی کلاسیک انواع ارز دیجیتال

 

اکنون که با تفاوت توکن ها و کوین ها (Coin) آشنا شدید، نوبت به بررسی انواع ارز دیجیتال می رسد. دسته بندی کلاسیک، یکی از معروف ترین و البته قدیمی ترین تقسیم بندی ها در بازار کریپتوکارنسی (Cryptocurrency) است. به طور کلی، ارزهای دیجیتال را به ۳ گروه کلی، بیت کوین، اتریوم و آلت کوین ها طبقه بندی می کنند

 

 

 

 

1. بیت کوین

 

بیت کوین اولین رمز ارزی است که در سال ۲۰۰۹ راه اندازی شد و تاکنون بیشترین حجم سرمایه بازار کریپتوکارنسی را به خود اختصاص داده است. با استفاده از این رمز ارز، برخلاف سیستم مالی سنتی، کاربران امکان پرداخت و انتقال دارایی ها بدون واسطه را خواهند داشت.

 

همچنین با توجه به غیرمتمرکز بودن این رمز ارز، امکان دسترسی و نظارت یک نهاد مالی واحد بر آن وجود نخواهد داشت. به نظر می رسد که در آینده با گسترش بیشتر فناوری بلاکچین در سطح جهان، این سیستم مالی جایگزین روش های پرداخت سنتی خواهد شد.

 

 

2. اتریوم

 

اتریوم دومین مورد از انواع ارز دیجیتالی است که در سال ۲۰۱۵ به طور رسمی به بازار کریپتوکارنسی عرضه شد. هدف اصلی ساخت این بلاکچین، ایجاد پلتفرمی جهت راه اندازی اپلیکیشن های غیرمتمرکز (DApp) با استفاده از قراردادهای هوشمند (Smart Contract) بود.

 

هم اکنون این رمز ارز دومین حجم مالی بازار کریپتوکارنسی را به خود اختصاص داده است. با توجه به اینکه بیت کوین و اتریوم به مدت ۷ سال تنها رمز ارزهای موجود در حوزه بلاکچین بودند، در تقسیم بندی کلاسیک، هر کدام از آن ها را در یک گروه جداگانه قرار داده اند.

 

 

3. آلت کوین

 

دسته آخر از تقسیم بندی کلاسیک انواع ارز دیجیتال، آلت کوین ها هستند. به بیان ساده، هر توکن و ارز دیجیتالی غیر از بیت کوین و اتریوم را در این دسته قرار می دهند. از سال ۲۰۱۷ به سرعت رمز ارزهای مختلف وارد بازار شدند به گونه ای که در این تقسیم بندی، همه آن ها را در دسته آلت کوین ها قرار دادند.

 

 

انواع ارز دیجیتال اپلیکیشن های غیر متمرکز (DApp)

 

دسته دیگر از انواع ارز دیجیتال، توکن ها و کوین هایی هستند که تحت عنوان اپلیکیشن های غیرمتمرکز (DApp) عرضه می شوند. پروژه های مختلف با استفاده از قراردادهای هوشمند (Smart Contract) پلتفرم هایی را بر روی بلاکچین اختصاصی خود یا بلاکچین های دیگر مانند اتریوم راه اندازی کرده و خدمات خود را به کاربران ارائه می دهند.

 

این اپلیکیشن ها معمولا دارای رمز ارز اختصاصی خود هستند که امکان پرداخت های درون برنامه ای، جمع آوری سرمایه و … را فراهم می کنند. از این ارزهای دیجیتال می توان بیت تورنت (BTT)، تور (TOR)، کایبر (KNC) و … را نام برد.

 

 

انواع ارز دیجیتال در حوزه وب 3

 

وب 3 یا اینترنت نسل سوم، تحول عظیمی در دسترسی به فضای اینترنت به صورت آزادانه فراهم کرده است. اینترنت نسل یک دسترسی محدودی را به کاربران جهت استفاده از این فضای دیجیتال فراهم می کرد. اطلاعات موجود در شبکه تنها توسط تعداد محدودی از شرکت ها و افراد تولید می شد؛ بنابراین شبهه ها و محدودیت های زیادی در مورد آن وجود داشت.

 

اینترنت نسل دوم که هم اکنون در حال استفاده از آن هستیم، اگرچه همچنان توسط تعداد محدودی از شرکت های بزرگ اداره می شود؛ با این حال دسترسی کاربران را نسبت به قبل افزایش داده است. مشکل اصلی این دو نسل، عدم امکان اعتماد و همچنین و از هم گسیختگی آن در صورت وجود اشکال در یکی از شرکت ها است.

 

با ظهور اینترنت نسل سه یا وب ۳ (Web3) تمام اطلاعات و فضای اینترنت به صورت کاملا غیرمتمرکز در اختیار کاربران قرار می گیرد. بنابراین دیگر مشکلاتی از قبیل فیلترینگ و تحریم ها توان اثرگذاری بر روی این شبکه را نخواهد داشت. سه مورد از محبوب ترین ارزهای دیجیتال حوزه وب ۳ شامل پولکادات (DOT)، چین لینک (LINK) و فایل کوین (FIL) هستند.

 

 

انواع ارز دیجیتال حوزه دیفای (DeFi)

 

دیفای (DeFi) که خلاصه شده کلمه Decentralized Finance است، به معنای پلتفرم های مالی غیرمتمرکز است. ایده ایجاد این حوزه، جایگزینی سیستم پرداختی قدیمی با استفاده از بلاکچین و تبدیل آن به یک سیستم مالی غیرمتمرکز است.

 

بنابراین با استفاده از آن امکان پرداخت های مالی، دریافت یا پرداخت وام، خرید بیمه و استفاده از سرمایه گذاران به شکل بسیار ساده ای فراهم شده است.

 

تقریبا ۳۰۰ پروژه در حوزه دیفای راه اندازی شده است که بیش از ۲۰۰ عدد بر روی بلاکچین اتریوم فعالیت می کنند. در ادامه ۳ مورد از معروف ترین انواع ارز دیجیتال حوزه دیفای را معرفی می کنیم.

 

 

1. صرافی های غیرمتمرکز

 

صرافی های غیرمتمرکز که گاهی با نام بازارسازهای خودکار (AMM) نیز شناخته می شوند، یکی از محبوب ترین پلتفرم های حوزه دیفای هستند. با استفاده از این پلتفرم ها، به راحتی بدون نیاز به احراز هویت، امکان خرید و تبادل ارزهای دیجیتال وجود دارد. از این دسته می توان پنکیک سوآپ (CAKE)، یونی سوآپ (UNI) و کرو (CURVE) را نام برد.

 

 

 

 

2. پلتفرم های استیکینگ (Staking)

 

استیکینگ ارز دیجیتال فرایندی است که در آن کاربران، دارایی خود را در استخرهای نقدینگی (Liquidity Pool) قفل می کنند و بعد از مدتی امکان برداشت آن به همراه سود حاصله را خواهند داشت.

 

استخر نقدینگی، سرمایه لازم جهت تایید تراکنش صرافی های مختلف را فراهم می کند. سود کاربران نیز از مجموع کارمزد این تراکنش ها حاصل می شود.

 

از معروف انواع ارز دیجیتال موجود در این حوزه می توان صرافی بایننس (BNB)، نکسو (NEXO) و کوکوین (KCS) را نام برد.

 

 

3. پلتفرم های ییلد فارمینگ

 

ییلد فارمینگ (Yield Farming) روشی است که در آن، کاربران مقداری از توکن های خود را در اختیار صرافی های غیرمتمرکز قرار داده و نقدینگی مورد نیاز آن را فراهم می کنند.

 

به عبارتی، زمانی که شما در یک صرافی غیرمتمرکز مبادله یک رمز ارز را درخواست می کنید؛ این رمز ارز از طریق نقدینگی ایجاد شده توسط کاربران دیگر تعویض شده و مقداری کارمزد دریافت می کند.

 

کاربران بعد از مدتی می توانند اصل دارایی به همراه سود حاصله از تراکنش ها را به شکل توکن های مختلف برداشت کنند. یکی از معروف ترین انواع ارز دیجیتال فعال در این زمینه Aave protocol است که با نماد Aave شناخته می شود.

 

 

انواع ارز دیجیتال متمرکز  و غیرمتمرکز

 

یکی دیگر از دسته بندی های مهم هنگام بررسی انواع ارز دیجیتال، توجه به تمرکز گرایی رمز ارز و نظارت یک سازمان واحد است. از این لحاظ، رمز ارزها را به دو گروه کلی زیر تقسیم بندی می کنند.

 

 

ارز دیجیتال متمرکز

 

به زبان ساده، رمز ارزهایی که به طور کامل توسط یک ارگان و سازمان تحت نظارت قرار دارند را به عنوان ارز دیجیتال متمرکز می شناسیم. این دسته از رمز ارزها مانند BNB و تتر (USDT) اگر چه مزایای خاص خود را دارند؛ نگرانی هایی را نیز به وجود آورده اند. از جمله این موارد می توان به عدم امنیت دارایی کاربران در صورت آسیب به سازمان ناظر اشاره کرد.

 

 

ارز دیجیتال غیرمتمرکز

 

هدف اصلی از ساخت انواع ارز دیجیتال، غیرمتمرکز سازی آن و امکان دسترسی آسان و سریع افراد به این دارایی های دیجیتال است. تقریبا می توان گفت اکثر کریپتوکارنسی ها در این دسته قرار می گیرند.

 

به عنوان مثال، سلامت شبکه بیت کوین و رمز ارز آن (BTC) از طریق ماینرهایی که در سراسر دنیا قرار دارند تامین می شود. اتریوم و سایر توکن ها و پروژه ها فعال در آن نیز از این قاعده مستثنی نیستند.

 

 

انواع رمز ارز های حوزه متاورس (Metaverse)

 

دسته دیگر از انواع ارز دیجیتال مربوط به رمز ارزهای فعال در حوزه متاورس است. متاورس یک فضای سه بعدی است که جنبه های مختلفی از زندگی واقعی از جمله کسب و کار، تفریح، همایش ها، بازی و … را در خود جای داده است.

 

برای درک بهتر این حوزه، فضایی را تصور کنید که می توانید با استفاده از یک آواتار مخصوص، زمین مجازی خریداری کرده و در آن کنسرت برگزار کنید؛ بدون اینکه از جای خود در خانه حرکت کرده باشید.

 

پروژه های مختلفی در متاورس فعال هستند و توکن های مخصوص به خود را نیز دارند. از معروف ترین پلتفرم های حال حاضر می توان به دسنترالند (Decentraland) و سند باکس (Sandbox) با توکن های اختصاصی MANA و SAND اشاره کرد.

 

 

 

 

توکن های غیرقابل تعویض یا NFT

 

توکن NFT که به معنای توکن های غیرقابل تعویض (Non fungible Token) است؛ دسته دیگر از انواع ارز دیجیتال را تشکیل داده اند. دلیل این نام گذاری منحصر به فرد بودن هر کدام از توکن ها است. به عبارتی، بر خلاف سایر ارزهای دیجیتال، هر NFT قیمت و کاربرد متفاوتی دارد.

 

صنعت هنر و متاورس دو مورد از کاربردهای محبوب این توکن ها هستند. به عنوان مثال، هنرمندان، آثار هنری خود از جمله موسیقی، نقاشی و … را به شکل NFT در اختیار عموم قرار داده یا آن را به فروش می رسانند. همچنین در پروژه های متاورسی، تمام اشیاء از جمله آواتارها، زمین ها و املاک و … یک NFT به حساب می آید و امکان فروش آن از طریق پلتفرم های مختلف از جمله OpenSea وجود دارد.

 

 

انواع ارز دیجیتال در صرافی ها

 

همان طور که می دانید؛ صرافی ها محلی جهت خرید و فروش و مبادله انواع ارز دیجیتال هستند. صرافی ها را می توان به دو دسته کلی صرافی های متمرکز و غیرمتمرکز تقسیم بندی کرد. صرافی های متمرکز توسط یک سازمان واحد اداره می شود و بسیاری از اوقات کاربران جهت استفاده از بخش های مختلف وبسایت نیازمند احزار هویت هستند.

 

صرافی های غیرمتمرکز به احراز هویت نیاز ندارد؛ بنابراین حتی کاربران ایرانی نیز به راحتی می توانند از آن استفاده کنند. همچنین کاربران با در اختیار داشتن مقداری از توکن های صرافی غیرمتمرکز، قادر به دخالت در تصمیم گیری های آینده صرافی خواهند بود.

 

از صرافی های متمرکز می توانند بایننس و کوکوین با توکن های اختصاصی BNB و KCN را نام برد. همچنین مثال معروف از صرافی های غیرمتمرکز شامل یونی سوآپ و پنکیک سوآپ با توکن های UNI و CAKE هستند.

 

کاربران ایرانی باید در نظر داشته باشند که جهت استفاده از تمامی صرافی های خارجی، ابتدا باید از طریق صرافی های ایرانی نسبت به خرید تعداد معینی از رمز ارزها اقدام کنند. از آن جا که سیستم بانکی ایران تحت سیاست های تحریمی آمریکا قرار دارد؛ امکان خرید مستقیم انواع ارز دیجیتال از صرافی های خارجی وجود ندارد بنابراین ابتدا باید از صرافی های معتبر ایرانی مانند صرافی آنلاین روتیکس رمز ارز خریداری کرده و سپس آن را به صرافی های خارجی انتقال دهید.

 

 

استیبل کوین ها (Stable Coin)

 

دسته دیگر از انواع ارز دیجیتال شامل رمز ارزهای با قیمت ثابت با نام استیبل کوین می شود. در حال حاضر بیش از ۲۰۰ استیبل کوین در بازار کریپتوکارنسی وجود دارد. استیبل کوین ها، رمز ارزهایی هستند که توسط دارایی ها مختلف پشتیبانی شده و همواره قیمت ثابتی دارند.

 

به عنوان مثال، استیبل کوین تتر (USDT) توسط دلار آمریکا پشتیبانی می شود و همواره قیمتی معادل یک دلار دارد. تعدادی از آن ها نیز مانند DAI توسط رمز ارزهای مختلف پشتیبانی می شوند.

 

البته این دسته ریسک بیشتری نیز نسبت به سایر استیبل کوین ها دارند؛ چرا که در صورت افول بازار کریپتوکارنسی، ممکن است این رمز ارزها نیز مانند UST ارزش خود را از دست بدهند.

 

در نهایت، کم ریسک ترین استیبل کوین ها نیز، رمز ارزهای پشتیبانی شده توسط طلا و فلزات گرانبها هستند. از این دسته می توان به XAUT و PAXG را نام برد.

 

 

توکن حاکمیتی (Governance Token)

 

این دسته از انواع ارز دیجیتال نشان دهنده مالکیت افراد بر بخشی از پروتکل های یک پروژه است. به عبارتی، کاربران با توجه به تعداد توکنی که از یک پروژه در اختیار دارند؛ می توانند در قسمت های مختلف یک پروتکل دخالت داشته باشند. به عنوان مثال، کاربران می توانند در مورد محصولات و آپدیت های پروژه، نحوه مصرف بودجه و … نظر بدهند.

 

دو روش اصلی جهت تعیین مسیر آینده پروژه با استفاده از توکن حاکمیتی وجود دارد. در روش اول، کاربران فرم های مخصوصی را پر کرده و پیشنهادات خود را در مورد آپدیت های آینده ارائه می دهند. در روش دوم، توسعه دهندگان پلتفرم، نظرسنجی هایی را برگزار می کنند و کاربران با توجه به تعداد توکن های خود در آن حق رای خواهند داشت.

 

معمولا پروژه ها و پلتفرم های غیرمتمرکز از توکن حاکمیتی استفاده می کنند. توکن های متاورس، صرافی های غیر متمرکز و سایر DApp ها معمولا جزء این دسته از انواع ارز دیجیتال هستند. توکن حاکمیتی می تواند همان توکن اصلی پروژه باشد یا نباشد. در هر صورت کاربران اجازه دخالت در تصمیم گیری پروژه را دارند.

 

 

میم کوین ها

 

میم کوین به طور معمول دارای یک پروژه قوی نیست و بیشتر اوقات تنها به عنوان یک شوخی و جوک ساخته می شوند. با این حال گاهی اوقات بعضی از میم کوین ها تا چند صد برابر نیز رشدهایی را تجربه می کنند. یکی از مهم ترین دلایل رشد این دسته از انواع ارز دیجیتال را می توان به تیم تبلیغاتی قوی آن ها دانست.

 

دوج کوین (DOGE) اولین میم کوینی بود که به بازار وارد شد و البته رشد های خوبی را نیز تجربه کرد. این رمز ارز هم اکنون یکی از انواع ارز دیجیتال برتر از لحاظ میزان سرمایه در گردش به حساب می آید. پس از موفقیت دوج کوین، رمز ارزهای دیگری مانند شیبا اینو (SHIB)، سیف مون اینو (SMI) و … وارد بازار کریپتوکارنسی شدند که البته تعداد زیادی از آن ها رشد های خوبی را تجربه نکردند.

 

 

شت کوین ها

 

یکی دیگر از کم ارزش ترین انواع ارز دیحیتال، دسته شت کوین است. این دسته از رمز ارزها، معمولا حاوی پروژه های قوی نیستند و با قیمت های بسیار پایینی معامله می شوند. نکته مهمی که باید در نظر بگیرید؛ این است که بسیاری از این توکن ها ممکن است کلاهبرداری باشند و تنها به هدف دزدی از دارایی کاربران طراحی شوند.

 

گاهی اوقات نیز به دلیل تبلیغات گسترده ای که برای بعضی از این توکن ها می شود، در مدت کوتاهی رشد های بسیار بالایی را تجربه می کنند. البته این رشد ها به طور معمول دوامی نداشته و دوباره به قیمت اولیه خود و حتی پایین تر بر خواهند گشت. بنابراین در مورد این دسته از انواع ارز دیجیتال باید با احتیاط بیشتری عمل کنید.

 

 

انواع ارز دیجیتال بر حسب الگوریتم اثبات

 

به فرایندی که در آن سلامت شبکه توسط ماینرها یا سایر روش ها تایید شده و یک ارز دیجیتال جدید در گردش مالی قرار می گیرد؛ فرایند اثبات (Proof) می گویند. به طور کلی، دو الگوریتم اثبات اصلی وجود دارد که می توان انواع ارز دیجیتال را بر حسب آن تقسیم بندی کرد.

 

 

 

 

1. الگوریتم اثبات کار (POW)

 

زمانی که ماینر ها با انجام محاسبات ریاضی و مصرف برق، سلامت و صحت یک تراکنش را تایید می کنند و در ازای آن مقداری کارمزد می گیرند، فرایند اثبات کار (POW) می گویند. رمز ارز های مختلفی از جمله بیت کوین، نسخه اول اتریوم، دوج کوین و لایت کوین از این روش استفاده می کنند.

 

 

2. الگوریتم اثبات سهام (POS)

 

در الگوریتم اثبات سهام (POS)، کاربران مقداری از رمز ارز های خود را درون شبکه قفل می کنند و پشتوانه لازم جهت تایید و اثبات درستی تراکنش را فراهم می کنند. این روش با توجه به مصرف برق و آلودگی کمتر، مزیت هایی نسبت به POW دارد. از این دسته می توان نسخه دوم اتریوم (ETH)، کاردانو (ADA)، و تزوس (XTZ) را نام برد.

 

در جدول زیر به عنوان جمع بندی، لیستی از انواع ارز دیجیتال به همراه تعدادی از مثال های آن را معرفی کرده ایم.

 

 

 

سخن پایانی

 

همان طور که مطالعه کردید، دسته بندی های مختلفی برای انواع ارز دیجیتال وجود دارد. هر کدام از رمز ارز ها با توجه به ماهیت و کاربرد خود، می توانند در یک یا چند دسته قرار گیرند.

 

به عنوان مثال، رمز ارز UNI علاوه بر توکن صرافی غیر متمرکز یک توکن حاکمیتی است که با الگوریتم اثبات سهام (POS) ایجاد می شود. اکنون با مطالعه این مقاله دید بهتری نسبت به دنیای کریپتوکارنسی و رمز ارز های موجود در آن پیدا کرده اید.

 

 

ویدیو